"Kto chce rządzić ludźmi nie powinien ich gnać przed sobą,
lecz sprawić żeby podążali za nim"
Monteskiusz
Współczesny samorząd terytorialny ma swą genezę w historii administracji publicznej kształtowanej w Polsce na przestrzeni wieków. Niezależnie od sytuacji politycznej dla mieszkańca najważniejszy był ten kto był najbliżej – sołtys, wójt czy naczelnik czyli ten, kto potrafił rozwiązać jego przyziemne problemy.
Jak wynika z zachowanych po dziś dzień ksiąg protokołów z posiedzeń rady gminnej na przełomie XIX i XX wieku Ujsoły liczyły aż 11 tysięcy mieszkańców. Istniejąca wówczas Rada Gminna podejmowała decyzje mające na celu uregulowanie bieżącego życia mieszkańców. I tak głowy radnym zaprzątało między innymi: powołanie straży ogniowej, budowa szkoły, na którą zaciągnięto kredyt w Raiffeisen Banku , wydawanie zezwoleń na wyszynk alkoholi czy też ustalenia wynagrodzenia za dzwonienie w kościele. Natomiast wielokrotnie poruszana na zebraniach Rady sprawa sprowadzenia płatnej akuszerki nie znalazła uznania w oczach ówczesnych rajców.
Po II wojnie światowej na ziemiach polskich powrócono do przedwojennego podziału administracyjnego , powołano województwa, powiaty ziemskie i miejskie oraz gromady. W latach 50-tych i 60-tych namiastką samorządu były gromady w Złatnej, Soblówce, Glince i Ujsołach, na czele których stali sołtysi. Władzę sprawowały natomiast organy kolegialne którymi były wówczas gromadzkie, a potem gminne rady narodowe – niesamorządne, gdyż podlegały swoim powiatowym odpowiednikom.
Na przestrzeni ponad stu lat wielu ludzi oddało cząstkę swego życia na rzecz rozwoju gminy Ujsoły. Każdy z nich działał w różnych uwarunkowaniach politycznych, gospodarczych i społecznych, mimo to każdy pracował jak potrafił najlepiej. To co dziś wydaje się banalne – choćby zwykłe włączenie światła czy wystukanie numeru na klawiaturze telefonu okupione było wieloletnimi staraniami.
Warto przybliżyć postaci, które dzięki swej pracy i zaangażowaniu wpłynęły na bieg historii gminy Ujsoły i zaskarbiły sobie szacunek jej mieszkańców.
W latach 1959-1965 przewodniczącym Gminnej Rady Narodowej w Ujsołach był Ludwik Wolny, a w latach następnych – aż do 1972 roku – Czesław Neumann.
† Ludwik Wolny †Czesław Neumann
W owym czasie przed władzami gminnymi stały trudne zadania. Jak dowiadujemy się z zachowanych protokołów posiedzeń rady w tym okresie między innymi :
- prowadzono elektryfikację Złatnej i Soblówki (1964) i Młodej Hory (1970)
- poszerzono drogę do Soblówki na odcinku 1 km, przy czym ludność miejscowa przepracowała przy tej inwestycji 326 dniówek pieszych i 58 konnych,
- zabudowano basen przy szkole w Złatnej,
- zbudowano drogi bitumiczne do Złatnej i Glinki,
- wydatnie wspierano ale i kontrolowano działalność kółka rolniczego,
- utworzono świetlice środowiskowe (kluby) w Glince, Złatnej i Soblówce
- analizowano braki w zaopatrzeniu w podstawowe produkty żywnościowe
- utworzono Międzyzakładowy Dom Kultury w budynku przy tartaku (1970)
Końcówka lat 60-tych to okres intensywnych starań o budowę domu gromadzkiego, w którym mogłyby znaleźć siedzibę biura Rady (dziś Urząd Gminy), urząd pocztowo telekomunikacyjny (poczta) oraz kasa oszczędnościowa (dziś Bank Spółdzielczy). Pomimo wielu kłopotów, braku zarówno pieniędzy jak i materiałów budowlanych, starania te zakończyły się sukcesem i w roku 1972 oddano do użytku budynek gromadzki będący do dziś siedzibą urzędu gminy.
Reforma administracyjna przeprowadzona w roku 1972 ostatecznie zlikwidowała gromady , a powołała gminy z jednoosobowym organem - naczelnikiem.
W dniu 1 stycznia 1973 roku powołano Gminę Ujsoły w obecnym kształcie , a jej pierwszym naczelnikiem został Mieczysław Urbańczyk.
†Mieczysław Urbańczyk
Nowy naczelnik skoncentrował swoją działalność na turystyce jako tej dziedzinie, która miała stać się motorem napędowym dla rozwoju gminy.
Jego staraniem na Rycerzowej i Krawcowym Wierchu zbudowano istniejące do dziś bacówki PTTK, utworzono Biuro Obsługi Ruchu Turystycznego, zachęcono wielu mieszkańców do tworzenia kwater prywatnych dla turystów. Wraz z ich dużym napływem , rozwijała się baza noclegowa oraz gastronomiczna. W roku 1978 Mieczysław Urbańczyk doprowadził do objęcia gminy Ujsoły – jako pierwszej w Polsce - patronatem PTTK, co dawało szansę na dalszy rozwój turystyki.
W tym okresie Gmina Ujsoły stała się miejscem wielu dużych imprez kulturalnych (Żywieckie Gody, Konkurs kapel i śpiewaków ludowych, Bratanie serc góralskich w ramach Festiwalu Górali Polskich) oraz turystycznych. Z inicjatywy Mieczysława Urbańczyka w roku 1979 odbyła się pierwsza impreza folklorystyczna Wawrzyńcowe Hudy, która do dziś jest wizytówką kulturalną gminy Ujsoły. Naczelnik Urbańczyk sprawił, że o Ujsołach wówczas mówiono i pisano dużo i dobrze.
W roku 1981 na stanowisko naczelnika gminy powołano Franciszka Kotrysa.
Franciszek Kotrys
Jego działalność przypadła na trudny czas stanu wojennego. Mimo to lata osiemdziesiąte zapisały się w pamięci mieszkańców między innymi dzięki:
- oddaniu do użytku przekaźnika na Kubiesówce, dzięki czemu mieszkańcy mogli odbierać program TV (1981r.)
- uruchomieniu wielu ujęć grawitacyjnych dzięki czemu wiele gospodarstw domowych zaopatrzono w wodę,
- budowie dróg lokalnych (między innymi Szymonów i Długi Groń),
- rozpoczęciu budowy remizy Ochotniczej Straży Pożarnej w Ujsołach (1986r.).
W 1989 roku w wyniku przemian ustrojowych będących następstwem ustaleń poczynionych przy „okrągłym stole” przeprowadzono wybory do rad gmin. Na czele gmin jak przed wieloma laty stanęli ponownie wójtowie wybierani przez rady gmin.
W wyniku tych wyborów w 1990 roku pierwszym wójtem został Józef Sadłek.
Józef Sadłek
Pomimo, że urząd swój sprawował tylko rok wraz z nową radą kontynuował prace rozpoczęte przez poprzedników. W tym okresie:
- kontynuowano prace przy budowę remizy OSP w Ujsołach
- kontynuowano budowę dróg lokalnych
- w urzędzie gminy pojawił się pierwszy komputer
Przede wszystkim jednak powołano społeczny komitet do spraw telefonizacji gminy, który działał na rzecz instalacji na terenie całej gminy światłowodów oraz uruchomienia automatycznej centrali telefonicznej.
W roku 1991 Rada Gminy w Ujsołach dokonała wyboru nowego Wójta – został nim Franciszek Kruczyński.
Franciszek Kruczyński
Przed wójtem stanęły zupełnie nowe zadania. Czas ten to okres wielkich zmian ustrojowych, które pociągały za sobą zmianę przepisów w prawie wszystkich dziedzinach życia publicznego. Nowe władze musiały zmierzyć się z zupełnie nowymi problemami, wśród których największym była ochrona środowiska. W roku 1993 rozpoczęto prace kanalizacyjne oraz budowę oczyszczalni ścieków w Ujsołach, a następnie w Glince. Jednocześnie kontynuowano rozpoczęte przez poprzedników inwestycje:
- budowa remizy OSP w Ujsołach, którą oddano do użytku w roku 1993
- uruchomienie automatycznych połączeń telefonicznych (1994)
- rozbudowę szkoły podstawowej w Soblówce
oraz nowe, między innymi:
- rozbudowę szkoły podstawowej w Ujsołach (1994)
- odbudowę dróg i mostów po powodziach, które nawiedziły gminę w latach 1996-1997,
- rozbudowę remizy OSP w Złatnej
Wraz ze zmianami politycznymi pojawił się korzystny klimat dla współpracy międzynarodowej. Gmina przystąpiła do Związku Gmin Polsko-Słowackich, w ramach którego wójt Franciszek Kruczyński prowadził intensywne i skuteczne starania na rzecz , najpierw budowy drogi do granicy , a następnie na rzecz otwarcia polsko-słowackiego przejścia granicznego w Glince. Budowę drogi rozpoczęto w roku 1997, a przejście graniczne otwarte zostało w roku 2001.
W lipcu 2000 roku Rada Gminy w Ujsołach dokonała wyboru Tadeusza Piętki na stanowisko Wójta Gminy. Tadeusz Piętka wygrał również pierwsze bezpośrednie wybory które miały miejsce w roku 2002.
Tadeusz Piętka
Pierwszym trudnym zadaniem czekającym na Wójta była modernizacja szkoły podstawowej w Ujsołach, którą zakończono w roku 2003. W tym okresie w związku z przystąpieniem Polski do UE pojawiła się możliwość aplikowania o fundusze unijne. Ostatnie 10 lat to okres wielu inwestycji w różnych dziedzinach sfery publicznej. Udało się między innymi zrealizować następujące przedsiewzięcia:
- przebudowa „Organistówki” w Ujsołach na cele biblioteki publicznej,
- budowa hali sportowej przy szkole podstawowej i gimnazjum w Ujsołach,
- przebudowa izby regionalnej „Gronicek” w Glince
- budowa przedszkola w Ujsołach
- budowa ogólnodostepnego placu zabaw przy przedszkolu w Ujsołach
- budowa amfiteatru w miejsce letniej estrady
- budowa boiska sportowego w Złatnej
- zagospodarowanie turystyczne kamieniołomu w Glince
- przebudowa remizy OSP w Złatnej na cele Wielofunkcyjnego Domu Społeczności Lokalnej
- budowa i modernizacja dróg lokalnych
- ? cdn...